Dobrowolne systemy znakowania żywności
W Unii Europejskiej stosuje się kilka dobrowolnych systemów znakowania żywności, które mają dwojakie działanie ale wspólny cel, czyli zdrowie i długie życie konsumentów. Z jednej strony - konsumenckiej, stosowanie dobrowolnych oznaczeń ma na celu ułatwienie wyborów zakupowych oraz podniesienie świadomości konsumenckiej na temat kupowanej żywności. Z drugiej strony - producentów żywności, umieszczanie na przodzie opakowania informacji o wartości odżywczej, ma na celu przede wszystkim wyróżnienie tych produktów, które posiadają wartościowy skład i odgrywają ważną rolę w zbilansowanej diecie i żywieniu oraz pełnią funkcję motywacyjną dla innych producentów żywności np. do zmiany lub poprawy składu produktów i ograniczenia np. soli, tłuszczów nasyconych czy cukru.
Czym jest dobrowolny system znakowania żywności ?
Przede wszystkim warto podkreślić, że producenci mają wybór czy chcą stosować takie oznakowanie produktów, czy nie. Umożliwia to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Przedstawione rozporządzenie daje pozwolenie na stosowanie powtórzonej informacji o wartości odżywczej na przodzie opakowania, czyli w sposób dobrowolny producenci mogą powtórzyć informacje: tylko o wartości energetycznej, lub wersją rozszerzoną jest informacja o wartości energetycznej, ilości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów i soli, które znajdują się na tylnej części opakowania, w tabeli wartości odżywczych produktu. Oprócz słów i cyfr, producenci mogą stosować na przodzie etykiety formy graficzne lub symbole, a pozwala na to artykuł 30 i 35 wymienionego rozporządzenia 1169/2011.
Systemy znakowania żywności na przodzie opakowania możemy podzielić na dwie główne kategorie:
Etykiety przedstawiające poszczególne składniki odżywcze, są nimi:
- Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą, nazywany również "Etykietą referencyjnych wartości spożycia" w skrócie RWS (stosowany w całej Unii Europejskiej), przedstawia informacje w procentach, a w tym ile energii oraz składników odżywczych znajduje się w porcji produktu, oraz ile energii jest dostarczane w 100 g lub 100 ml spożytego produktu. RWS jest informacją skierowaną do zdrowego, przeciętnego, dorosłego konsumenta, który spożywa 2000 kcal dziennie.
-Bateria NutrInform nazywana też „NutrInform Battery” (Włochy), przedstawia połączenie referencyjnej wartość spożycia z symbolem baterii, która wskazuje na ilość energii i składników odżywczych jaką zawiera porcja produktu jako odsetek zalecanego, dziennego spożycia.
- System „drogowej sygnalizacji świetlnej” określany jako „traffic light labelling” (Wielka Brytania) to połączenie barw i procentowej referencyjnej wartości spożycia. Barwy na podstawie przyjętego przewodnika klasyfikują, czy produkt ma wysoką (czerwoną) , średnią (żółtą) czy niską (zieloną) zawartość tłuszczów, tłuszczów nasyconych, soli i cukrów oraz ile energii dostarcza w kilokaloriach (kcal) lub w kilodżulach (kJ).
- Pozostałe etykiety „modelu sygnalizacji świetlnej” stosowane przez sprzedawców detalicznych, na przykład The Coca?Cola Company, Mondel?z International, Nestlé, PepsiCo i Unilever wprowadzili oznakowanie “Evolved Nutrition Labelling” (ENL), które bazuje na modelu sygnalizacji świetlnej i procentowej wartości odżywczej danego produktu.
Lub
Etykiety uproszczone, które nie powtarzają informacji o wartości odżywczej, lecz przedstawiają ogólną wartość odżywczą danego produktu, za pomocą symboli lub liter np.:
- Oznaczenie Keyhole („dziurka od klucza”). To pierwszy system znakowania żywności w Unii Europejskiej, wprowadzony w 1989 roku w Szwecji. Logo zielonej „dziurki od klucza” stosuje się w produktach, które są zdrowszym wyborem niż pozostałe produkty. Artykuły spożywcze podzielono na 33 grupy żywności takie jak np. chleb, ser, gotowe posiłki, przy tym biorąc pod uwagę poziom tłuszczu, cukrów, soli i błonnika. Zielonego oznaczenia nie znajdziemy na produktach o niskiej wartości odżywczej na przykład w słonych przekąskach, ponieważ takie produkty powinny być ograniczane w naszej diecie.
- Oznaczenie Nutri-Score, został opracowany we Francji w 2017 roku, stosowany jest również w Belgii, Hiszpanii, Niemczech, Holandii, Luksemburgu i Szwajcarii. System Nutri-Score przedstawia skalę pięciu kolorów i liter, od ciemnozielonego A, który oznacza produkty o najwyższej wartości odżywczej, czyli należy spożywać takie produkty w większej ilości, do ciemnoczerwonego E ,który określa produkty o większej ilość negatywnych składników (tłuszcze nasycone, cukier, sól), czyli należy ograniczać lub rzadziej spożywać taką żywność. W określaniu i obliczaniu skali za pomocą algorytmu, bierze się pod uwagę elementy negatywne np. cukry, tłuszcze nasycone, sól, kaloryczność produktu oraz pozytywne takie jak: białko, błonnik, owoce, warzywa i orzechy. Takie oznakowanie pozwala do ogólnej oceny wartości odżywczej produktu.
Źródło:
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.
Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie stosowania dodatkowych form wyrażania i prezentacji informacji o wartości odżywczej, Bruksela, dnia 20.5.2020 r. COM(2020) 207 final.
<< Aktualności