Transgraniczne projekty Federacji Konsumentów oraz brandenburskiej Centrali Konsumentów odciążają wymiar sprawiedliwości

Informacja prasowa

28. listopada 2014 roku w Berlinie odbyła się konferencja na temat możliwości dochodzenia praw konsumenckich w Europie -  Konsumenci na rynku wewnętrznym - egzekwowanie prawa w praktyce.

Nieznajomość obcego systemu prawnego i języka powstrzymują konsumentów przed wstąpieniem na drogę sądową w obcym państwie. Taki wniosek wypływa z transgranicznego projektu badawczego, przeprowadzonego przez Federację Konsumentów i niemiecką Centralę Konsumentów Brandenburgii. W trakcie realizacji projektu polscy i niemieccy sędziowie, a także konsumenci zostali poproszeni o wyrażenie opinii na temat egzekwowania prawa konsumenckiego w sporach transgranicznych. Wyniki analizy pokazują,  że bariery językowe i obawy dotyczące kosztów postępowania powodują, że konsumenci nie wszczynają postępowań transgranicznych.

Tym bardziej istotny jest fakt, że na konferencji podsumowującej projekt odbyła się ożywiona dyskusja i wymiana poglądów z udziałem tak wielu przedstawicieli świata polityki, nauki i wymiaru sprawiedliwości oraz europejskich organizacji konsumenckich na temat efektywnego dochodzenia transgranicznych roszczeń konsumenckich.

Przewodniczący Zarządu Federalnego Zrzeszenia Central Konsumenckich, Klaus Müller,  powiedział, że przedsiębiorcy wcale nie działają przeciw konsumentom, że sytuacje konfliktowe zdarzają się wszędzie i że większość problemów da się wyeliminować na drodze mediacji, a głośno jest dopiero o trudnych przypadkach, które są rzadkością, co znalazlo potwierdzenie w badaniach przeprowadzonych w trakcie realizacji polsko-niemeckiego projektu.

W dyskusji mocno podkreślany był temat alternatywnych form rozstrzygania sporów pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami, podkreślano przede wszystkim zalety takich postepowań – ich krótszy czas i niskie koszty. „Tam gdzie możliwe jest pozasądowe rozwiązanie sporu, konsumenci nie muszą niepotrzebnie kierować sprawy do sądu”, powiedział na konferencji dr Helmuth Markov, Minister ds. Sprawiedliwości, Europy i Ochrony Konsumentów Brandenburgii.

Prof. dr Camelia Toader, Sędzia Trybunału Sprawiedliwosci UE w swoim wystąpieniu prezentowała kazusy, z jakimi spotkała się w TS UE. Wszystkie postępowania dotyczyły kwestii ustalenia właściwości miejscowej sądu, tzn. sąd konsumenta czy sąd przedsiębiorcy, co wskazuje na problemy z interpretacją istniejących przepisów.

Agustin Reyna, rezprezentujacy Europejską Organizację Konsumentów (BEUC), wskazywał na przewlekłość postepowań, podając własny przykład dochodzenia roszczeń transgranicznych. Dwa lata zajęło mu odzyskanie 200 euro od linii lotniczych, a przecież jest prawnikiem i to z doświadczeniem w legislacji europejskiej. Zwykłemu konsumentowi najzwyczajniej w świecie by się to nie opłacało.

Prof. Kinga Flaga-Gieruszyńska z Uniwersytetu Szczecińskiego mówiła o zacofaniu Polski i UE w zakresie e-procesów. Sędziowie unikają np. videokonferencji, które mogłyby przyspieszyć postępowania, podczas gdy np. w Australii sędziowie porozumiewają się z pełnomocnikami procesowymi za pomocą Twittera i czatów na Facebooku. Powiedziała także, że tak jak zwykle do tanga trzeba dwojga, to w tym wypadku potrzeba trojga, bo sam konsument i przedsiębiorca nie wystarczą i ich dobra wola. Potrzebna jest też ingerencja Państwa za pomocą regulacji prawnych czy w późniejszym etapie - rozstrzygnięć sądów, które pomogą w rozwiązaniu konfliktu.

„Nawet jeżeli wzmocnimy pozsądowe mechanizmy rozwiązywania sporów, droga sądowa jest w niektórych przypadkach nieunikniona", podniósł Jochen Resch, przewodniczący zarządu Centrali Konsumentów Brandenburgii . „Projekt badawczy wywołał oczekiwaną dyskusję pomiędzy politykami, przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości, gospodarki i nauki, która jest niezbędna, aby osiągnąć sensowne i przyjazne dla konsumenta instrumenty dochodzenia roszczeń.“

„Opracowany w ramach projektu przewodnik dla konsumentów stanowi dodatkową pomoc dla tych konsumentów, którzy chcieliby rozwiązać spór z przedsiębiorcą z sąsiedniego państwa w sposób polubowny, w drodze np. mediacji, ale również dla tych, których problemu nie można rozwiązać bez udziału sądu“, podkreślił Kamil Pluskwa-Dąbrowski, prezes Federacji Konsumentów.

Najważniejszym wnioskiem, który wypływa zarówno ze zrealizowanego projektu, jak i spotkania  na konferencji i wymiany doświadczeń oraz poglądów pomiędzy specjalistami oraz  praktykami, jest konieczność stałego informowania konsumentów o przysługujących im prawach i sposobach ich dochodzenia. Konsumenci najpierw muszą wiedzieć, co im się należy, a dopiero później, jak tego dochodzić. A w sytuacji, gdy prawo rzeczywiście stoi po ich stronie, muszą wiedzieć, czy droga sądowa ma sens, czy się opłaca, czy nie warto skorzystać z innych, alternatywnych rozwiązań. Przeciętny konsument z reguły nie jest w stanie samodzielnie, czy nawet po zasięgnięciu informacji w Internecie, ocenić, jaka droga byłaby najbardziej efektywna. W związku z tym bardzo ważną rolę mogą odgrywać organizacje konsumenckie. Szczególną wartość należy przypisać takim organizacjom, których prawnicy posługują się zarówno językiem konsumenta, jak i językiem przedsiębiorcy oraz posiadają wiedzę z zakresu przepisów prawnych obu państw. Warto podkreślić, że organizacje konsumenckie udzielają konsumentowi wsparcia przede wszystkim w ramach pozasądowego dochodzenia roszczeń. Jest to dla konsumenta droga najkorzystniejsza z finansowego punktu widzenia oraz najmniej czasochłonna. Większość sporów konsumenckich udaje się rozwiązać już na tym etapie. Jeżeli nie uda się doprowadzić do rozwiązania konfliktu na linii konsument-przedsiębiorca, organizacje konsumenckie mogą konsumentowi doradzić, jak wstąpić na drogę sądową.

Prawa konsumenckie są warte tyle, na ile możliwe jest ich efektywne dochodzenie, zarówno na drodze pozasądowej, jak i sądowej. Analiza systemowa pokazuje, że wciąż istnieje rozdźwięk między teoretycznymi możliwościami a praktyką. W przypadku transgranicznego dochodzenia roszczeń mamy do czynienia z sytuacją, w której odwołać się należy do przepisów z zakresu międzynarodowego prawa prywatnego oraz norm dwóch porządków prawnych, które muszą być uwzględnione przy ocenie możliwości realizacji uprawnień konsumenta.

Broszura dotycząca dochodzenia transgranicznych roszczeń konsumenckich. 

Projekt dofinansowany z Programu Civil Justice Unii Europejskiej

<< Dla mediów

infotekafundacjafk
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce internetowej. zamknijzamknij