Przedświąteczny poradnik zakupowy

Święta Bożego Narodzenia jak co roku wywołują dużo emocji, w tym roku na pewno będą wyjątkowe przez sytuację pandemiczną i obostrzenia, ale co zrobić, by w pośpiechu przedświątecznych zakupów nie popełnić błędów, świadomie kupować produkty i nie ulegać chwytom marketingowym? 

Wskazówki jak świadomie kupować  produkty spożywcze :

1. Etykieta - przed włożeniem produktów do sklepowego koszyka warto  sprawdzić jego skład i jaką cenę należy za niego zapłacić, to bardzo ważna czynność, która zajmie nam kilka chwil, a przecież warto wiedzieć, czy przykładowo  piernik “jak u babci” to  tylko chwytliwa nazwa, a w składzie ulepszacze smaku i konserwanty, a może jest to produkt tradycyjny?

2. Ceny produktu – warto upewnić się, czy cena produktu na półce jest taka sama jak na paragonie lub w czytniku cen, ponieważ często nie reagujemy,gdy widzimy różnice na paragonie  lub wydaje nam się, że była podobna i nie opłaca nam się wracać do sklepu.

3. Promocje – kilka sztuk w cenie dwóch, albo dwa plus jeden gratis - brzmi zachęcająco, dlatego należy porównać zbiorcze opakowanie do ceny mniejszego opakowania i zwrócić uwagę, czy faktycznie nam się to opłaca, również  warto zastanowić się, czy przyda nam się aż tyle produktu i jak go wykorzystamy, tak by się nie zmarnował i nie wylądował w koszu.

4. Data minimalnej trwałości/ termin przydatności do spożycia – robiąc przedświąteczne zakupy chcemy by niczego nam nie zabrało na świątecznym stole, dlatego warto poświęcić chwilę na sprawdzenie informacji na etykiecie, czy jest napisane “należy spożyć do” czy  “należy spożyć przed”. Warto zwrócić również  uwagę czy kusząco niska cena produktu nie jest powiązana z jego upływającym terminem do spożycia, taką informację powinniśmy znaleźć na opakowaniu produktu lub na półce np. “Kupuję  nie marnuję -50%”.

5. Planowanie zakupów i umiar - pośpiech podczas zakupów nie zawsze jest dobrym doradcą, przed udaniem się na świąteczne zakupy spożywcze warto zrobić przegląd tych produktów, które mamy w lodówce czy w spiżarni, a następnie zaplanować listę zakupów. Jeżeli widzimy, że nasze zapasy już za kilka dni mogą być przeterminowane, warto ustawić je na początku lodówki, tak by nowe produkty ze sklepu nie zasłoniły nam tych, które należy spożyć jako pierwsze. Hipermarkety chcą by konsument poczuł się dobrze wchodząc do sklepu, dlatego już od wejścia witają nas “Przyda się” ( przyda się kiedyś…) świąteczna muzyka, ładny zapach mogą przysłonić nam racjonalne myślenie, dlatego dobrze ułożona lista zakupów to podstawa.

Boże Narodzenie to:

RYBY:

Co powinniśmy wiedzieć przed i w trakcie zakupów ?

Główny Lekarz Weterynarii zaleca, aby:

• sprzedaż ryb odbywała się wyłącznie po uprzednim ich uśmierceniu, ponieważ uśmiercanie powinno odbywać się w sposób humanitarny, uwzględniając specyfikę kręgowców,
• osoby sprzedające, personel sklepu powinien  być  przeszkolony w zakresie dobrostanu, ogłuszania i uśmiercania ryb,
• ryby powinny być bez widocznych uszkodzeń i ran oraz powinny  znajdować się w basenach, w czystej natlenowanej wodzie, wymienianej co 12 h (? objętości basenu),
• ryby, które sprzedawane są żywe powinny być transportowane w opakowaniu, które umożliwia przyjęcie naturalnej pozycji dla ryby, woda znajdująca się w opakowaniu powinna być dostosowana do rozmiaru (1:2 masy karpia do objętości wody),
• czas przenoszenia żywej ryby ze sklepu do domu powinien być jak najkrótszy !

Więcej informacji znajduje się na stronie:

https://www.wetgiw.gov.pl/main/aktualnosci/Zalecenia-w-postepowaniu-z-zywymi-rybami-przeznaczonymi-do-sprzedazy-detalicznej/idn:1516

Obowiązkowymi informacjami, które powinny znaleźć się na produktach nie opakowanych i opakowanych są :

• oznaczenie handlowe i nazwa systematyczna,
• metoda produkcji ( “złowione…”/“złowione w wodach śródlądowych…”/ “wyhodowane…”),
• obszar połowu / państwo i jednolita część wód / państwo produkcji,
• w przypadku ryb żyjących dziko obowiązkowa jest informacja o  sposobie połowu np. sieci, haki/

oraz

• informację czy produkt został rozmrożony przed wystawieniem go na sprzedaż konsumentowi finalnemu,
• informację dotyczącą ilościowej zawartości glazury lub ryby albo owoców morza w tych produktach,
• datę minimalnej trwałości.

W przypadku sprzedaży produktów nieopakowanych obowiązkowe  informacje mogą być przedstawione w ogólnodostępnym miejscu  na tablicach ogłoszeniowych lub plakatach.

Jak sprawdzić jakość i świeżość ryby ?

1. Ryba świeża,

• powinna mieć świecące, nie zamglone/ matowe  oczy, z wyraźnie zaznaczoną źrenicą i lekko wypukłą lub płaską (w zależności od gatunku),
• jej mięso jest sprężyste i po dotknięciu szybko wraca do wcześniejszego kształtu,
• ości ściśle przylegają do brzucha ryby,
• skrzela są jaskrawoczerwone, bez plam.

2. Ryba w glazurze, czyli w cienkiej powłoce lodu na zamrożonej rybie :

• prawidłowo przechowywana/ transportowana ryba ma jednolitą taflę lodu i jest bezbarwna,
• niewłaściwie przechowywana ryba i ponownie zamrożona ma mętną glazurę o różnej grubości,która często jest pokryta szronem.

GRZYBY:

Grzyby suszone czy świeże, zebrane w warunkach naturalnych mogą być sprzedawane konsumentowi wyłącznie w placówkach handlowych lub na targowiskach oraz pod warunkiem uzyskania atestu.

Na opakowaniu grzybów znajdziemy takie informacje jak:

• gatunek grzybów i numer atestu
• rok zbioru
• pozostałe informacje wymagane dla artykułów spożywczych opakowanych (producent, masa netto, data minimalnej trwałości, warunki przechowywania)

PRODUKTY GARMAŻERYJNE

Kupując wyroby garmażeryjne należy:

• sprawdzić opakowanie czy nie jest uszkodzone, a produkty w nim nie są zbrylone
• przeczytać z czego składa się produkt, jaka jest data ważności oraz zalecenia producenta dotyczące przechowywania produktu
• kupując produkty na wagę mamy prawo zapytać o pełen skład i alergeny, które powinny być podane w miejscu widocznym i ogólnodostępnym.

Dlaczego warto sprawdzać i czytać etykiety ?

W 2018 roku Inspekcja Handlowa skontrolowała wyroby garmażeryjne, sprawdziła ich jakość oraz oznakowanie, aż ponad połowa z nich miała nieprawidłowości !  Nieprawidłowości inspektorzy stwierdzili w 43 placówkach (55 proc. skontrolowanych) np.:

 w produktach opakowanych brakowało informacji w języku polskich, o  alergenach oraz  pełnej nazwy produktu, a w produktach  sprzedawanych luzem w  miejscu sprzedaży brakowało pełnej nazwy produktu lub oznaczenia wprowadzały w błąd (np. informacja „a’la domowa”, choć produkt zawierał konserwanty).

Źródło:

Więcej informacji o kontroli Inspekcji Handlowej można znaleźć na stronie :  https://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=15689

http://wiih.org.pl/userfiles/20171221_poradnik_konsumenta_zywnosc.pdf

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1379/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie produktów rybołówstwa i akwakultury.